Als Leespleinredacteur schrijf ik maandelijks een bijdrage aan de nieuwsbrieven voor interne cultuurcoördinatoren in het primair onderwijs. In het artikel beveel ik een boek aan voor gebruik in het onderwijs en doe aanbevelingen over leesbevordering en literatuuronderwijs.
Mijn bijzonder rare week …
Samuel gaat een weekje naar Texel. Op de eerste vakantiedag breekt zijn broer een been tijdens het voetballen op het strand. Bij de dokter ontmoet hij Tess, een meisje van elf. Hij moet met haar leren stijldansen, zegt ze. Want de rest van haar leven hangt ervan af.Het verhaal
Tess is anders dan de meeste meisjes. Ze zegt altijd wat ze vindt en ze doet waar ze zin in heeft. En Samuels rare vragen beantwoordt ze gewoon. ´Ik hou van raar,´ zegt Tess. Dat is duidelijk te merken als ze, op de parkeerplaats bij de dokterspraktijk, met hem wil leren stijldansen. Tot zijn eigen verbazing doet Samuel mee.
Mijn bijzonder rare week met Tess is een sprankelend boek met een heerlijke eilandsfeer. Tess en Samuel komen meteen tot leven door de juiste combinatie van wonderlijke en herkenbare karaktertrekken. Ze maken een duidelijke ontwikkeling door, die vrij expliciet beschreven is. Ook diepere lagen en overwegingen over dood, familie en eenzaamheid, worden niet verstopt.
Dit pakt niet uit als een nadeel, maar maakt Mijn bijzonder rare week… een krachtig boek met diepgang dat ook heel geschikt is voor lezers aan wie de subtiliteiten in complexere jeugdliteratuur veelal voorbijgaan. Een boek dat heel goed laat zien hoe een verhaal meerdere betekenissen kan bevatten. Hoe thema’s verweven zijn in kern- en bijzaken en hoe die daarna doorwerken in je hoofd. Doordat de diepere lagen van het verhaal heel toegankelijk zijn, krijgen (jonge) lezers de gelegenheid om de werking van literatuur te ontrafelen en een stapje verder te komen in hun leesontwikkeling.
Groeien door lezen
De stap van Donald Duck en Geronimo Stilton naar de ingetogen romans van Bart Moeyaert of Peter van Gestel is groot. Maar die veelgenoemde kloof tussen wat kinderen graag lezen en wat literair genoemd wordt is geen kloof, maar een bestijgbare trap. Het is de taak van volwassenen om de lezers in ontwikkeling de juiste traptreden aan te reiken op het juiste moment. Mijn bijzonder rare week met Tess is een trede van pretentieloze avonturen naar meer betekenis. Naar meer begrip van het leven krijgen door te lezen. Boekhandelaar Hanneke Koene verwoordt de waarde van lezen in haar blog op Leesplein kernachtig:
‘Het geeft je inzicht in gevoelens, in sociale contexten, in relaties, in processen, in communicatie. Het geeft je taal om jezelf te positioneren, om anderen aan je te binden, om dingen in beweging te brengen. Lezen beïnvloedt je hersenen omdat het brein het gelezene beleeft alsof je het zelf meemaakt, je ervaart dus meer, weet meer, begrijpt meer, je leeft meer.’
Tip leerlingen begeleiden
Om elk kind de kans te geven om zo’n ontwikkeld lezer te worden, zijn de juiste traptreden onontbeerlijk. Zorg dus voor een goede schoolbibliotheek en iemand die het reilen en zeilen rond het lenen en lezen van boeken coördineert (schoolbibliothecaris). De beste investering die je in de leesontwikkeling van je leerlingen kunt doen, is hen begeleiding geven van iemand die niet alleen de boeken kent, maar ook de leerlingen en hun leesontwikkeling volgt. Iemand die een boek aanraadt en het kind de week daarna vraagt hoe het is bevallen. Samen kunnen zij de trap bouwen.
Ze keek me aan, zonder weg te kijken. In haar bruine ogen zaten lichte vlekjes. Ze was geen robot, maar een echt mens. Ze zag me .´Wat denk je…´ begon ik. Ik schraapte mijn keel. ´Vond de laatste dinosaurus het erg om dood te gaan?